Υπογονιμότητα

Γράφει η
Σταυρούλα Μαραγκού
Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος Αναπαραγωγής
Εξειδικευμένη στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ΥΓΕΙΑ IVF ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ

Η υπογονιμότητα είναι το αποτέλεσμα διαταραχής λειτουργιών (οργάνων ή συστημάτων του σώματος) του ανδρικού ή γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος, που εμποδίζει την επίτευξη της κύησης. Οι εξετάσεις ελέγχου θα γίνουν μετά από περίπου 12 μήνες ελεύθερων επαφών, εκτός εάν η ηλικία, το ιατρικό ιστορικό ή τα φυσικά ευρήματα υπαγορεύουν συντομότερη αξιολόγηση και θεραπεία, π.χ. αν η γυναίκα είναι μεγαλύτερη από 38 ετών, ο έλεγχος θα πρέπει να ξεκινήσει μετά από 6 μήνες ελεύθερων επαφών.

Η δυσκολία σύλληψης αναφέρεται πάντα στο συγκεκριμένο ζευγάρι και την συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ανεξάρτητα αν είχαν πετύχει κύηση στο παρελθόν μεταξύ τους ή με διαφορετικούς συντρόφους. Η επίπτωση της υπογονιμότητας αφορά το 15% των ζευγαριών του γενικού πληθυσμού και επηρεάζει ισότιμα άντρες και γυναίκες. Στο 25% των ζευγαριών συνυπάρχουν περισσότεροι από ένας παράγοντας υπογονιμότητας.

Οι αιτίες είναι :

Η προχωρημένη ηλικία της γυναίκας γιατί επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του ωαρίου. Η κορύφωση της γυναικείας γονιμότητας είναι στα 20-25έτη και ακολουθεί σταδιακή μείωσή της που γίνεται δραστική μετά τα 35 έτη. Αυτή η μείωση της γονιμότητας είναι υπαρκτή παρά την ομαλή έμμηνο ρύση που μπορεί να έχει μια γυναίκα μετά την ηλικία των 40 ετών.
Οι διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας που προκαλούνται από το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ανεπάρκεια ωοθήκης, διαταραχές βάρους (υπέρβαρες ή λιποβαρείς) αποτελούν το 40% των γυναικείων προβλημάτων.
Μη διαβατές ή διατεταμένες (υδροσάλπιγγες) σάλπιγγες.
Τα ινομυώματα παρουσιάζονται σε συχνότητα 40% και ειδικά αυτά που προβάλουν στην κοιλότητα της μήτρας ευθύνονται για 50% μείωσης της πιθανότητας κύησης.
Οι ενδομητρικοί πολύποδες μειώνουν κατά 50 % την πιθανότητα κύησης.
Ενδομητρίωση παρουσιάζει το 10-50%γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας
Ο ανδρικός παράγοντας εμφανίζεται (μόνος του ή με άλλες αιτίες) στο 40-50% των ζευγαριών.
Άγνωστης αιτιολογίας, στο 10% των περιπτώσεων, που δεν αποκαλύπτεται κάποια αιτία.

Το κάπνισμα επηρεάζει αρνητικά την γονιμότητα και των δυο φύλων, ειδικά στις γυναίκες αυξάνει την βιολογική ηλικία της ωοθήκης.

Ο έλεγχος που θα υποδείξει την αιτία είναι :

Αναλυτικό ιατρικό ιστορικό του ζεύγους
Έλεγχος των ωοθηκικών αποθεμάτων στη γυναίκα την 3^η ημέρα του κύκλου με ορμονική εξέταση FSH, οιστραδιόλης, ΑΜΗ και υπερηχογραφική καταμέτρηση των άτρητων ωοθυλακίων της ωοθήκης.
Υστεροσαλπιγγογραφία την 8^η-10^η ημέρα κύκλου για έλεγχο διαβατότητας σαλπίγγων και ανωμαλίες ενδομητρικής κοιλότητας όπως πολύποδες, ινομυώματα, ενδομητρικές συμφύσεις.
Σπερμοδιάγραμμα του άντρα για εκτίμηση όγκου, συγκέντρωσης, κινητικότητας και μορφολογίας του σπέρματος.

Η αντιμετώπιση είναι ανάλογη της αιτίας και μπορεί να είναι:

Χειρουργική με επεμβατική υστεροσκόπηση για αφαίρεση πολύποδα, υποβλεννογόνιου ινομυώματος, λύση ενδομητρικών συμφύσεων. Επεμβατική λαπαροσκόπηση στις περιπτώσεις ενδομητρίωσης, για αφαίρεση υδροσαλπίγγων, εξαίρεση ινομυωμάτων. Λαπαροτομία σε κάποιες περιπτώσεις ινομυωμάτων.
Η θεραπεία γονιμότητας που μπορεί να προταθεί είναι προγραμματισμένες επαφές, ενδομητρική σπερματέγχυση, εξωσωματική γονιμοποίηση με την ανάλογη φαρμακευτική αγωγή.
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει συνδυασμός τους, δηλαδή πρώτα χειρουργική και μετά θεραπεία γονιμότητας.