Βουβωνοκήλη

Γράφει ο
Γιώργος Σπυρίδης
Παιδοχειρουργός,
Δ/ντής Β’ Παιδοχειρ/κής Κλινικής & Παιδοχειρ/κής Ογκολογίας Παίδων ΜΗΤΕΡΑ

iStock

Βουβωνοκήλη – Υδροκήλη

Μεταξύ της 12ης και της 14ης εβδομάδας της κύησης ξεκινά η κάθοδος των όρχεων στα αγόρια και οι ωοθήκες στα κορίτσια, κάτω από τους νεφρούς. Όσο αναπτύσσεται το έμβρυο, τα όργανα αυτά μετακινούνται προς το κατώτερο τμήμα της κοιλιάς. Κατά τη μετανάστευση αυτή, συμπαρασύρουν τμήμα του περιτοναίου που περιβάλλει το όργανο ως πέπλο. Στην περίπτωση των αγοριών, το «πέπλο» αυτό φτάνει μαζί με τον όρχι μέχρι το εσωτερικό του οσχέου (το σακουλάκι μέσα στο οποίο βρίσκονται οι όρχεις). Στα κορίτσια το περιτόναιο φτάνει, παρασυρόμενο από τον στρογγύλο σύνδεσμο της μήτρας, έως τα μεγάλα χείλη των έξω γεννητικών οργάνων. Παρασυρόμενο λοιπόν, το πέπλο αυτό σχηματίζει ένα σωληνάκι, ένα κανάλι (πόρος). Το κανάλι αυτό με τη γέννηση φυσιολογικά κλείνει. Αν αποτύχει να κλείσει ή κλείσει μερικώς, τότε ουσιαστικά μένει στη βουβωνική χώρα μια δίοδος επικοινωνίας με το κατώτερο μέρος της κοιλιάς, όπου έχουν την τάση να εισχωρούν όργανα της κοιλιάς, όπως οι έλικες του λεπτού εντέρου, ενώ στα κορίτσια μερικές φορές εισχωρεί η σύστοιχη ωοθήκη. Όταν το σωληνάκι αυτό είναι πολύ στενό για να χωρέσει να περάσει κάποιο όργανο, αλλά επαρκές ώστε να κυκλοφορεί υγρό, τότε μιλάμε για επικοινωνούσα υδροκήλη.

Βουβωνοκήλη

Η συχνότητα της βουβωνοκήλης στα τελειόμηνα νεογνά είναι 3,5-5%, ποσοστό που διπλασιάζεται στα πρόωρα. Στο 60% των περιπτώσεων το πρόβλημα εντοπίζεται δεξιά, ενώ βουβωνοκήλη και από τις δύο πλευρές παρατηρείται μόνο στο 10% των περιπτώσεων. Το ποσοστό εντόπισης και στις 2 πλευρές ανεβαίνει σημαντικά εάν πρόκειται για πρόωρα, θήλεα νεογνά.

Ενδεχομένως υπάρχει κληρονομικότητα, συχνά συνυπάρχει με κρυψορχία ή με άλλα προβλήματα του ουροποιητικού συστήματος, ενώ αυξημένη συχνότητα παρατηρείται σε παιδιά με σύνδρομο Down. Κλινικά η βουβωνοκήλη μπορεί να ανακαλυφθεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Παρ’ όλα αυτά, μία στις τρεις περιπτώσεις γίνεται εμφανής στους πρώτους 6 μήνες της ζωής. 

Σημεία και Συμπτώματα

Παρατηρείται μια μαλακή διόγκωση (φουσκωματάκι) στη βουβωνική περιοχή όταν το παιδί κλαίει ή σφίγγεται, η οποία υποχωρεί μόλις ηρεμήσει. Πιο σπάνια η διόγκωση αυτή είναι σκληρή και δεν υποχωρεί, παρά μόνο αν το παιδί κοιμηθεί.

Η διάγνωση γίνεται με τη λήψη ιατρικού ιστορικού και την προσεκτική εξέταση από τον παιδίατρο ή τον παιδοχειρουργό. Επί αμφιβολίας, χρήσιμη είναι η απεικόνιση με υπερηχογράφημα από ακτινολόγο με εμπειρία στην παιδιατρική ακτινολογία.

Περισφιγμένη Βουβωνοκήλη

Η περισφιγμένη κήλη οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιο όργανο σημαντικού όγκου έχει «στριμωχτεί» μέσα στον πόρο, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να επιστρέψει στην κοιλιά. Όσο το όργανο παραμένει καθηλωμένο στη θέση αυτή, τόσο αυξάνεται ο όγκος του, λόγω στάσης της κυκλοφορίας του αίματος και του συνοδού οιδήματος, γεγονός που κάνει πιο δύσκολη την ανάταξή του πίσω στην κοιλιά. Το παιδί σε περίπτωση περίσφιξης είναι ευερέθιστο, ενδέχεται να κάνει εμέτους και να εμφανίσει μετεωρισμό κοιλίας. Η ψηλάφηση της κήλης σε αυτή τη φάση είναι συνήθως επώδυνη.

Η συχνότητα της περίσφιξης είναι αντιστρόφως ανάλογη της ηλικίας. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί τόσο πιο συχνή η περίσφιξη.

Θεραπεία

Η θεραπεία είναι μόνο χειρουργική. Καλό είναι, από τη στιγμή που γίνεται η διάγνωση, να προγραμματίζεται η χειρουργική αποκατάσταση σύντομα, για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο περίσφιξης. Στην περίπτωση περισφιγμένης κήλης με περιεχόμενη έλικα εντέρου που δεν κατέστη δυνατόν να αναταχθεί, η χειρουργική αποκατάσταση είναι επείγουσα.

Εφόσον πρόκειται για την ωοθήκη, η αποκατάσταση είναι σχετικά επείγουσα. Εάν πρόκειται για περισφιγμένη κήλη που όμως κατέστη δυνατόν να αναταχθεί με χειρισμούς, αλλά με δυσκολία, τότε ο ιδανικός χρόνος αποκατάστασης είναι 48 ώρες μετά την ανάταξη.Η υποτροπή της κήλης είναι εξαιρετικά σπάνια. Είναι λίγο συχνότερη σε περίπτωση προωρότητας.

Υδροκήλη

Η συχνότητα της υδροκήλης κυμαίνεται από 1 έως 5%. Μπορεί να είναι εμφανής αμέσως μετά τη γέννηση, είτε ως προοδευτική διόγκωση του οσχέου είτε ως αυξομειώσεις στον όγκο του οσχέου. Στις περιπτώσεις που η επικοινωνία κλείσει σε 2 διαφορετικές θέσεις και ενδιάμεσα δημιουργηθεί χώρος όπου εγκλωβίζεται υγρό, τότε πρόκειται για κύστη σπερματικού τόνου.

Γενικά συνιστάται ψυχραιμία και παρακολούθηση, καθώς στην πλειονότητά τους (90%) απορροφώνται έως την ηλικία των 6-12 μηνών.

Παρ’ όλα αυτά, δεν συνιστάται η αποκατάστασή τους πριν από την ηλικία των 2 ετών, διότι σε ένα μικρό, επιπλέον ποσοστό η σύγκλειση του πόρου μπορεί να συμβεί μέχρι κι αυτή την ηλικία, ενώ στο μεταξύ ο όρχις δεν διατρέχει κανέναν κίνδυνο. Η υδροκήλη που απασχολεί χειρουργικά είναι η επικοινωνούσα σε παιδιά άνω των 2 ετών.

Χειρουργική αποκατάσταση Βουβωνοκήλης – Υδροκήλης (αγόρια)

Η επέμβαση είναι ουσιαστικά η ίδια, γίνεται με μικρή τομή (1,5-2εκ.) στη βουβωνική χώρα προκειμένου να «κλείσουμε» τον πόρο επικοινωνίας, υπό γενική αναισθησία.

Ο μικρός ασθενής εισάγεται στο νοσοκομείο 1 ώρα προ του χειρουργείου και παίρνει εξιτήριο 3-4 ώρες μετά το πέρας αυτού, εκτός κι αν πρόκειται για βρέφος με ιστορικό προωρότητας, οπότε ενδέχεται να χρειαστεί να διανυκτερεύσει στο νοσοκομείο.

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης γίνονται οι κατάλληλοι χειρισμοί ώστε το παιδί μετεγχειρητικά να μην πονέσει καθόλου. Στο σπίτι, το παιδί λαμβάνει συστηματικά ανά 6ωρο παυσίπονα για 12-24 ώρες, ώστε να αποφευχθεί και η παραμικρή ενόχληση.

Εντός δε μερικών ημερών μπορεί να επιστρέψει σε ήπιες δραστηριότητες οι οποίες εξαρτώνται από την ηλικία του παιδιού. Δεν υπάρχουν ράμματα να κοπούν και το τραύμα θα πρέπει απλώς να προστατευθεί από το νερό για 3-4 ημέρες.