Χριστουγεννιάτικες Αλλεργίες και «Σύνδρομο Χριστουγεννιάτικου Δέντρου»

Γράφει η
Κασσιανή Τζέλη
Αλλεργιολόγος,
Διευθύντρια Αλλεργιολογικού Τμήματος ΜΗΤΕΡΑ

Τι πρέπει να γνωρίζετε φέτος τον Δεκέμβριο

Κάθε χρόνο, με την έναρξη της εορταστικής περιόδου, παρατηρείται μια αξιοσημείωτη αύξηση ανθρώπων που εμφανίζουν συμπτώματα όπως καταρροή, φτέρνισμα, ρινική συμφόρηση,δακρύρροια, έντονο βήχα, συριγμό ή ακόμη και δερματικά εξανθήματα. Πολλοί τα αποδίδουν σε ιώσεις του χειμώνα. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των συμπτωμάτων σχετίζεται με τις εποχικές αλλεργίες των Χριστουγέννων — μια λιγότερο γνωστή αλλά ιδιαίτερα συχνή κλινική οντότητα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το λεγόμενο “Christmas Tree Syndrome”, γνωστό και ως «Σύνδρομο του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου».

Τι είναι το “Christmas Tree Syndrome”;

Πρόκειται για την εμφάνιση αλλεργικών ή αναπνευστικών συμπτωμάτων λίγες ώρες έως και λίγες ημέρες μετά την τοποθέτηση του χριστουγεννιάτικου δέντρου στο σπίτι. Δεν ευθύνεται απαραίτητα το ίδιο το δέντρο, αλλά τα αλλεργιογόνα που μεταφέρονται και απελευθερώνονται στον εσωτερικό αέρα. Τόσο τα φυσικά όσο και τα τεχνητά δέντρα μπορούν να αποτελέσουν πηγή αλλεργιογόνων και ερεθιστικών ουσιών, οι οποίες επιδεινώνουν την αλλεργική ρινίτιδα και το άσθμα.

1. Μούχλα, σπόρια μυκήτων

Τα φυσικά δέντρα παραμένουν για εβδομάδες σε εξωτερικά, υγρά περιβάλλοντα πριν φτάσουν στο σπίτι μας. Εκεί αναπτύσσεται μούχλα, η οποία «ενεργοποιείται» όταν το δέντρο τοποθετηθεί σε ζεστό εσωτερικό χώρο. Η εισπνοή των σπορίων μπορεί να προκαλέσει ρινικά και αναπνευστικά συμπτώματα, κρίσεις άσθματος και επίμονο βήχα.

2. Σκόνη, ακάρεα και υπολείμματα γύρης

Ακόμη και εκτός περιόδου ανθοφορίας, τα φυσικά δέντρα συγκρατούν γύρη από το περιβάλλον τους. Αντίστοιχα, τα τεχνητά δέντρα και τα στολίδια που φυλάσσονται για μήνες σε αποθήκες ή κλειστά κουτιά συσσωρεύουν σκόνη, ακάρεα και άλλα μικροσωματίδια, τα οποία απελευθερώνονται αμέσως μόλις ανοιχθούν ή τοποθετηθούν.

3. Χημικές ουσίες και ρητίνες

Το χαρακτηριστικό άρωμα του πεύκου οφείλεται στα τερπένια, πτητικές ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν πονοκέφαλο, ερεθισμό των ματιών, βήχα ή δερματικές αντιδράσεις σε ευαίσθητα άτομα. Επιπλέον, ορισμένα δέντρα έχουν υποστεί χημικές επεξεργασίες (συντηρητικά, εντομοκτόνα), τα οποία μπορεί επίσης να ερεθίσουν το αναπνευστικό.

4. Υπολείμματα εντόμων

Ακόμη και αν δεν φαίνονται, μικροσκοπικά υπολείμματα εντόμων, όπως περιττώματα κατσαρίδων, αποτελούν από τα ισχυρότερα αλλεργιογόνα στους εσωτερικούς χώρους.

Αλλεργίες των Χριστουγέννων πέρα από το δέντρο

Οι εορτές κρύβουν πολλές ακόμη «κρυφές» πηγές αλλεργιογόνων.

Στολίδια, γιρλάντες και αποθηκευμένα αντικείμενα

Μετά από μήνες αποθήκευσης σε κουτιά, σοφίτες και υπόγεια, οι διακοσμήσεις συγκεντρώνουν σκόνη, ακάρεα και μούχλα. Τα υφασμάτινα στολίδια και οι χριστουγεννιάτικες κάλτσες είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στην κατακράτηση αλλεργιογόνων.

Αλλεργία στο λάτεξ

Το λάτεξ συναντάται σε μπαλόνια, λαστιχένια στολίδια, κορδέλες και γάντια που χρησιμοποιούνται για τον στολισμό. Σε άτομα με ευαισθησία μπορεί να προκαλέσει κνησμό, ερυθρότητα, δερματίτιδα, ρινίτιδα, βήχα ή σε σπάνιες περιπτώσεις ακόμη και αναφυλαξία.

Η αλλεργία στο λάτεξ παρουσιάζει διασταυρούμενη αντίδραση με τροφές όπως μπανάνα, αβοκάντο, ακτινίδιο και κάστανο, που καταναλώνονται συχνά τα Χριστούγεννα.

Επιπλέον, το αγαπημένο χριστουγεννιάτικο φυτό αλεξανδρινό μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς σε άτομα με αλλεργία στο λάτεξ, καθώς ανήκει στην ίδια οικογένεια φυτών.

Τροφικές αλλεργίες των γιορτών

Χριστουγεννιάτικα γλυκά και φαγητά, σαλάτες και κάποια κοκτέιλ περιέχουν συχνά αλλεργιογόνα όπως ξηρούς καρπούς, γάλα, αυγά, σουσάμι.  Ακόμη και ίχνη ξηρών καρπών σε κουραμπιέδες, μελομακάρονα και γιορτινές σαλάτες μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές αντιδράσεις.

Κατοικίδια και “επανασύνδεση” στις διακοπές

Η απότομη επανέκθεση σε γάτα, σκύλο μετά από εβδομάδες ή μήνες απουσίας, μπορεί να προκαλέσει έξαρση αλλεργικών συμπτωμάτων, καθώς το ανοσοποιητικό χάνει τη “συνεχή προσαρμογή” στα αλλεργιογόνα του ζώου. Το φαινόμενο αυτό αναφέρεται και ως “Thanksgiving syndrome”, επειδή παρατηρείται συχνά σε φοιτητές που επιστρέφουν στο πατρικό για τις γιορτές και έρχονται ξανά σε επαφή με το κατοικίδιο.

Γιατί οι αλλεργίες επιδεινώνονται τον Δεκέμβριο;

• Περνάμε πολύ περισσότερο χρόνο σε κλειστούς χώρους.
• Ο αερισμός περιορίζεται λόγω ψύχους.
• Η θέρμανση ξηραίνει τον αέρα.
• Αρωματικά κεριά, αιθέρια έλαια και καπνός αυξάνουν τον ερεθισμό.
• Τα κουτιά με στολίδια απελευθερώνουν μαζικά αλλεργιογόνα.
• Η ευαισθητοποίηση σε αλλεργιογόνα όπως ακάρεα μπορεί να εμφανιστεί για πρώτη φορά στην ενήλικη ζωή.

Πώς να προστατευτείτε:

Για φυσικά δέντρα

• Κουνήστε και ξεπλύνετε το δέντρο πριν μπει στο σπίτι.
• Αφήστε το να στεγνώσει καλά σε εξωτερικό χώρο.
• Τοποθετήστε το μακριά από θερμαντικά σώματα.
• Απομακρύνετέ το αμέσως μετά τις γιορτές.

Για τεχνητά δέντρα & στολίδια

• Καθαρίστε τα πριν τη χρήση.
• Φοράτε μάσκα και γάντια όταν τα ανοίγετε.
• Αποθηκεύστε τα σε αεροστεγείς, καθαρές συσκευασίες.

Για το αλεξανδρινό & το λάτεξ

• Αποφύγετε την επαφή αν έχετε γνωστή αλλεργία στο λάτεξ.
• Χρησιμοποιήστε γάντια για μετακίνηση του φυτού.

Για τροφικές αλλεργίες

• Διαβάζετε προσεκτικά τις ετικέτες.
• Ενημερώνετε οικογένεια και φίλους.
• Έχετε πάντα μαζί την ενδεδειγμένη αγωγή (και αδρεναλίνη εφόσον σας έχει συνταγογραφηθεί)

Για τα κατοικίδια

• Περιορίστε την πρόσβαση στο υπνοδωμάτιο.
• Χρησιμοποιήστε καθαριστές αέρα HEPA.
• Αερίζετε και καθαρίζετε τακτικά τον χώρο.

Πότε πρέπει να επισκεφθείτε Αλλεργιολόγο;

Αν εμφανίζετε συμπτώματα κάθε χρόνο την ίδια περίοδο ή αν έχετε επίμονο βήχα, συμφόρηση, συριγμό, δερματικές αντιδράσεις ή ύποπτες τροφικές αντιδράσεις, η επίσκεψη σε Αλλεργιολόγο είναι απαραίτητη. Με τις κατάλληλες δοκιμασίες μπορούμε να εντοπίσουμε τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα και να διαμορφώσουμε ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο.

Οι χριστουγεννιάτικες αλλεργίες είναι πιο συχνές απ’ όσο πιστεύουμε. Με ενημέρωση, προσεκτική προετοιμασία και σωστή ιατρική καθοδήγηση, μπορείτε να απολαύσετε τις γιορτές με άνεση και ασφάλεια.