Ωτίτιδες & Βαρηκοΐα: Συνήθη ωτολογικά θέματα στα παιδιά

Γράφει ο
Κωνσταντίνος Ν. Παπακώστας
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος
Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής και Ακοολογικού Τμήματος ΜΗΤΕΡΑ

Τα πιο συνήθη ωτολογικά προβλήματα στα παιδιά είναι οι φλεγμονές (ωτίτιδες) και η βαρηκοΐα.   

ΩΤΙΤΙΔΕΣ

Εξωτερική ωτίτιδα

Αποτελεί  φλεγμονή  δέρματος  έξω  ακουστικού  πόρου και αναφέρεται συχνά ως αυτί του κολυμβητή (swimmer’s ear), ακριβώς γιατί παρατηρείται συνήθως μετά από κολύμβηση σε θάλασσα ή πισίνα ή λούσιμο στο σπίτι, μπορεί δε να προκληθεί ή να επιδεινωθεί από συχνή ή κακή χρήση μπατονέτας, η οποία καλό είναι να αποφεύγεται γενικώς. Χαρακτηρίζεται από οίδημα και ερυθρότητα έξω ακουστικού πόρου ή/και πτερυγίου, καθώς και έντονο πόνο, ιδίως κατά τη μετακίνηση του πτερυγίου, ή κνησμό (φαγούρα) σε περίπτωση μυκήτων. Προληπτικά, συνιστάται καλό στέγνωμα των αυτιών μετά την κολύμβηση ή το λούσιμο με καθαρή πετσέτα και η ενστάλαξη 1-2 σταγόνων καθαρού οινοπνεύματος που αποτελεί την υγιεινή του έξω ακουστικού πόρου. Θεραπευτικά, χορηγούνται ωτικές σταγόνες ή αλοιφή με συνδυασμό τοπικού αντιβιοτικού και κορτιζόνης ή αντιμυκητιασικό, ανάλογα με το αίτιο, και επί εμμονής ή επιδείνωσης, αντιβιοτικό από το στόμα ή ενδοφλεβίως σε περιπτώσεις περιχονδρίτιδας.

Μέση ωτίτιδα

Οξεία μέση ωτίτιδα

Είναι η πιο συχνή πάθηση της παιδικής ηλικίας, καθώς 90% των παιδιών έως 2 ετών, κυρίως 6-18 μηνών, παρουσιάζουν ένα τουλάχιστον επεισόδιο. Η ηλικία εμφάνισης πρώτου επεισοδίου συνδέεται με την πιθανότητα υποτροπής, δηλαδή όσο νωρίτερα παρουσιασθεί τόσο πιο πιθανό είναι να υποτροπιάσει. Προκαλείται από ιούς (30%) ή βακτήρια (70%) που μεταφέρονται από το ρινοφάρυγγα στο μέσο αυτί μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας (που συνδέει ρινοφάρυγγα-μέσο αυτί). Χαρακτηρίζεται από συλλογή πύου στο μέσο αυτί που συνοδεύεται από ταχεία έναρξη συμπτωμάτων όπως ωταλγία, πυρετός και ωτόρροια (επί ρήξεως τυμπάνου). Θεραπευτικά, χορηγείται αντιβιοτικό από το στόμα ή ενδοφλεβίως και επί εμμονής ή επιδείνωσης διενεργείται παρακέντηση τυμπάνου και παροχέτευση του πύου.

Εκκριτική ωτίτιδα

Είναι το συχνότερο αίτιο βαρηκοΐας στην παιδική ηλικία, καθώς το υγρό μπορεί να παραμείνει στο μέσο αυτί χωρίς συμπτώματα λοίμωξης μετά την οξεία ωτίτιδα σε ποσοστό 50-70%, ιδίως επί υπερτροφίας αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) ή/και αμυγδαλών. Έτσι, είναι πιο επικίνδυνη από την οξεία ωτίτιδα, καθώς δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή και μπορεί να καθυστερήσει την ανάπτυξη λόγου και συμπεριφοράς του παιδιού και να δημιουργήσει χρόνια προβλήματα στο αυτί. Θεραπευτικά, χορηγείται αντιβιοτικό και αντιισταμινικό/ βλεννολυτικό και επί εμμονής διενεργείται αδενοτομή/ και αμυγδαλεκτομή και μυριγγοτομή (παρακέντηση) με ή χωρίς τοποθέτηση σωληνίσκων αερισμού (tubes).

ΒΑΡΗΚΟΪΑ

Ονομάζεται οποιουδήποτε βαθμού απώλεια ακοής, οφείλεται δε σε γενετικούς (50%), περιβαλλοντικούς (25%) και άγνωστους παράγοντες (25%), που οι περισσότεροι αναμένεται στο μέλλον να ανευρεθεί ότι είναι γενετικοί. Αναλόγως της εντοπίσεως της βλάβης, δια- κρίνεται σε βαρηκοΐα αγωγής (έξω ή μέσο αυτί), νευροαισθητήρια (έσω αυτί ή ακουστικό νεύρο), μεικτή (αγωγής και νευροαισθητήρια) και ψυχογενή. Η πρόγνωση είναι καλή, γιατί η φαρμακευτική αγωγή και οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές καθιστούν πιθανή την ίαση ή τουλάχιστον τη βελτίωση στις περισσότερες περιπτώσεις, ενώ η ακοή είναι η μόνη αίσθηση που αποκαθίσταται πλήρως τα τελευταία αρκετά χρόνια, καθώς τα παιδιά μπορούν να ακούσουν καλύτερα με ακουστικά βαρηκοΐας ή κοχλιακά εμφυτεύματα.

Επομένως, η πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση της βαρηκοΐας στα παιδιά είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη μελλοντική ανάπτυξή τους, γι’ αυτό και ο έλεγχος της ακοής πρέπει να γίνεται πριν την έξοδο του μωρού από το Μαιευτήριο και να περιλαμβάνει όλα τα μωρά, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι το 50% περίπου της συγγενούς βαρηκοΐας (1 στις 1.000 γεννήσεις) αφορά νεογνά που δεν έχουν άλλα προβλήματα υγείας, ενώ μόνο το 50% αφορά τα λεγόμενα νεογνά υψηλού κινδύνου που νοσηλεύονται στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών.

Στο ΜΗΤΕΡΑ η 24ωρη και όλο το χρόνο λειτουργία σύγχρονων ΩΡΛ Εξωτερικών Ιατρείων, ΩΡΛ Κλινικής και Ακοολογικού Τμήματος εξασφαλίζει την έγκαιρη και ορθή αντιμετώπιση των ωτολογικών παθήσεων στα παιδιά. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΜΗΤΕΡΑ ήταν η πρώτη κλινική που το 1998 εφάρμοσε έλεγχο ακοής στα νεογνά.