ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ: Μια πάθηση που δεν πρέπει να φοβίζει κανέναν

Ο καταρράκτης είναι μια πολύ κοινή (και… αναπόφευκτη) πάθηση του ματιού. Σήμερα, με τις νέες μεθόδους και υλικά, η επέμβαση για την αποκατάστασή του είναι ακόμα πιο ασφαλής και επιτυχής. Τι πρέπει να γνωρίζουμε, λοιπόν, για να μην ανησυχούμε χωρίς λόγο;

Γράφει η
Τένια Βουδούρη
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Συνεργάτις ΜΗΤΕΡΑ

Τι είναι ο καταρράκτης;
Μέσα στον οφθαλμικό βολβό υπάρχει ο κρυσταλλοειδής φακός, που μας επιτρέπει να βλέπομε με ευκρίνεια. Η γήρανση του κρυσταλλοειδούς φακού λέγεται καταρράκτης. Η γήρανση του κρυσταλλοειδούς φακού παρουσιάζεται αρχικά σαν σκλήρυνση του κέντρου του και στη συνέχεια σαν θόλωση των στοιβάδων του. Η συνηθισμένη αυτή ασθένεια δεν είναι προνόμιο μόνο των ηλικιωμένων. Νεαρά άτομα, ακόμα και βρέφη, μπορεί να παρουσιάσουν καταρράκτη. Δηλαδή είναι δυνατό να προκληθεί και από άλλες αιτίες (τραυματισμοί, φάρμακα, ασθένειες, ακτινοβολίες) ή ακόμα και να υπάρχει από τη γέννηση (συγγενής καταρράκτης). Η θόλωση του φακού ονομάζεται καταρράκτης. Είναι προοδευτική και εμφανίζεται με διαφορετική ταχύτητα στο κάθε μάτι. Όταν αναπτυχθεί ο καταρράκτης, ο φακός γίνεται αδιαφανής με αποτέλεσμα το φως να μην περνά στον αμφιβληστροειδή. Φυσική συνέπεια η ελάττωση της όρασης, κυρίως μακριά.

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα;
Συνήθη συμπτώματα είναι η μειωμένη μακρινή ή κοντινή όραση, η εξασθένηση στην αντίληψη των χρωμάτων, το θάμβος και η μείωση της ευαισθησίας των αντιθέσεων σε φωτεινό περιβάλλον. Επίσης η εμφάνιση ή η επιδείνωση της μυωπίας, λάμψεις και αντανακλάσεις γύρω από ορισμένα αντικείμενα (όπως ακτίνες γύρω από τα φώτα των αυτοκινήτων κατά τη βραδινή οδήγηση).

Πότε πρέπει να χειρουργείται;
Ο χρόνος της επέμβασης εξαρτάται από τις οπτικές ανάγκες του ατόμου. Αν ο καταρράκτης δυσκολεύει ή απαγορεύει στο άτομο να συνεχίζει τις δραστηριότητες του (π.χ. οδήγηση αυτοκινήτου), τότε είναι καιρός να αφαιρεθεί. Εκτός από τις γενικές εξετάσεις χρειάζεται και μια μέτρηση των διαστάσεων του οφθαλμού με ειδικό μηχάνημα υπερήχων ή τη νεότερη οπτική βιομετρία για τον προσδιορισμό του ενδοφακού που θα εμφυτευθεί. Ο καταρράκτης είναι μια νόσος που θεραπεύεται και οι ασθενείς θα πρέπει έγκαιρα να την αντιμετωπίζουν. Αν κάποιος δε χειρουργήσει τον καταρράκτη, μπορεί να αναπτύξει υψηλή πίεση και να χάσει το φως του.

Πώς γίνεται η εγχείρηση;
Η εγχείρηση γίνεται με τοπική αναισθησία, κάτω από μικροσκόπιο. Κατά τη διάρκειά της ο χειρουργός θα αφαιρέσει τον καταρράκτη με υπέρηχο ή laser ή και τα δύο, από μια μικροσκοπική τομή 1,4 έως 2,7 χιλιοστών. Στη συνέχεια από την ίδια τομή θα τοποθετηθεί ο νέος ενδοφακός, που ξεδιπλώνεται μέσα στο μάτι.
Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα, συγχρόνως με το χειρουργείο του καταρράκτη, να γίνει η διόρθωση της προϋπάρχουσας υπερμετρωπίας – μυωπίας – αστιγματισμού και πρεσβυωπίας. Αυτή είναι η διαθλαστική προσέγγιση του ασθενούς που θα χειρουργηθεί για καταρράκτη και τον απαλλάσσει από τη χρήση γυαλιών. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση νέων ενδοφακών (Premium IOLs) και ειδικής μελέτης προεγχειρητικά, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Οι φακοί που χρησιμοποιούνται είναι εξαιρετικής ποιότητας, πιστοποιημένοι στις ΗΠΑ (FDA) και στην Ευρωπαϊκή Ένωση (CEO). Στόχος μας είναι η καλύτερη δυνατή όραση για όλους.
Μια ακόμα πιο προηγμένη αντιμετώπιση των ασθενών μας είναι ότι μπορούν να χειρουργήσουν και τα δύο μάτια την ίδια μέρα. Αυτό γίνεται με απόλυτη ασφάλεια, σύμφωνα με διεθνείς κανόνες. Η διάρκεια του χειρουργείου του καταρράκτη κατά μέσο όρο είναι 10-15 λεπτά.

Χρειάζεται παραμονή στο νοσοκομείο; Γίνονται ενέσεις ή γενική αναισθησία;
Όχι, η επέμβαση γίνεται στο χειρουργείο, ο χώρος διαθέτει τον απαιτούμενο υλικοτεχνικό εξοπλισμό και είναι φτιαγμένος σύμφωνα με τις τελειότερες και πάντα ελεγχόμενες προδιαγραφές. Ο ασθενής δε νοσηλεύεται και πηγαίνει στο σπίτι του αυθημερόν Δε χρησιμοποιούνται ράμματα και το μάτι παραμένει ανοικτό χωρίς επιδέσμους. Η αναισθησία γίνεται με χρήση σταγόνων και μόνο. Παρ’ όλα αυτά υπάρχει πάντα εξειδικευμένος, έμπειρος αναισθησιολόγος για να βοηθήσει τους ασθενείς με ιδιαίτερο άγχος ή με διάφορα προβλήματα υγείας.

Πόσο γρήγορα επανέρχεται η όραση;
Όλοι οι ασθενείς μετά το χειρουργείο του καταρράκτη είναι ικανοί να βαδίζουν και να βλέπουν αρκετά ικανοποιητικά. Σε 24 ώρες μετά το χειρουργείο, που είναι η πρώτη επανεξέταση, εάν δεν υπάρχουν ειδικά προβλήματα οι ασθενείς έχουν εξαιρετική όραση και μπορούν να ανταποκριθούν στις καθημερινές τους δραστηριότητες.

Τι χρειάζεται να προσέχουμε μετά;
Ο ασθενής μπορεί με ασφάλεια πια, λόγω των πολύ μικρών τομών που κάνουμε, να έχει τις καθημερινές του δραστηριότητες, μπορεί να γυμνάζεται και να συνεχίσει τα σπορ που κάνει. Δεν τρίβουμε, όμως, το μάτι μας και οι κυρίες ειδικά δεν βάφουν τα μάτια τους για 3 εβδομάδες.

Ποιες μπορεί να είναι οι επιπλοκές;
Οι επιπλοκές σε έμπειρα χέρια είναι εξαιρετικά σπάνιες. Πάντοτε περιγράφουμε με σαφήνεια και λεπτομέρεια τις σπάνιες επιπλοκές μιας επέμβασης καταρράκτη όπως μόλυνση, φλεγμονή, χοριοειδική αιμορραγία, διαθλαστικό σφάλμα. Όλα αυτά όμως μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε μαζί με τους χειρουργούς οπισθίου ημιμορίου που διαθέτει το νοσοκομείο μας.

Εμφανίζεται πάλι o καταρράκτης;
Όχι. Ο καταρράκτης είναι ο δικός μας φακός, ο οποίος αφαιρείται και στη θέση του μπαίνει τεχνητός φακός. Αυτό που συμβαίνει αρκετά συχνά (15%-30%) είναι η θόλωση της κάψας του φυσικού φακού μας, στην οποία περιέχεται και ο ένθετος φακός.