Καρκίνος του Αιδοίου και του Κόλπου

Γράφει ο
Ασημάκης Γ. Παππάς
Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Κολποσκόπησης ΜΗΤΕΡΑ

Οι καρκίνοι του αιδοίου και του κόλπου είναι σπάνιοι, και αναφέρονται περίπου 1000  νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι πολύ σημαντικό να γίνεται έγκαιρη διάγνωση με την  αναγνώριση των συμπτωμάτων και των σημείων που παρατηρούνται σε αυτούς τους καρκίνους.

Καρκίνος του αιδοίου

Ο καρκίνος του αιδοίου στο μεγαλύτερο του ποσοστό αφορά τις ηλικιωμένες γυναίκες και παρουσιάζεται μεταξύ των ηλικιών 60 και 75 ετών. Παρόλα αυτά, παρουσιάζεται και σε μερικές νέες γυναίκες, και γι αυτό πρέπει να έχουμε τη νόσο αυτή στο μυαλό μας. Κάθε χρόνο περίπου 800 νέες περιπτώσεις καρκίνου του αιδοίου διαγιγνώσκονται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η πλειοψηφία τους(90-95%) αφορά το πλακώδες επιθήλιο, ενώ το αδενοκαρκίνωμα μπορεί να εμφανιστεί στο βαρθολίνειο αδένα καθώς και σε συνάρτηση της νόσου Paget του αιδοίου.

Στη συνέχεια το μελάνωμα του αιδοίου αποτελεί τη δεύτερη σε συχνότητα κακοήθεια του αιδοίου, σε ποσοστό 4-9% των καρκίνων του αιδοίου. Άλλοι σπανιότατοι καρκίνοι είναι ο καρκίνος των βασικών κύτταρων και ο καρκίνος των οξυτενών κονδυλωμάτων (μυρμηγκιών) του αιδοίου.

Ο καρκίνος του αιδοίου είναι σπάνιος. Η έγκαιρη και πρώιμη διάγνωση του οδηγούν σε καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα. Η προέλευσή του συνδέεται με δύο διαφορετικές αιτιολογίες. Η πρώτη συνδέεται με λοίμωξη από ογκογόνο τύπο του HPV και η δεύτερη συνδέεται με προϋπάρχουσες διαταραχές της ωρίμανσης των κυττάρων του αιδοίου.
Η αναφερόμενη πιθανότητα να μετατραπεί μια προκαρκινική αλλοίωση του αιδοίου (ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του αιδοίου VIN: Vulval Intraepithelial Neoplasia), αργότερα σε καρκίνο είναι μεταξύ 5 και 80 %.

Διάγνωση
Οι γυναίκες με καρκίνο του αιδοίου συνήθως παραπονιούνται για κνησμό, αίσθημα καύσους, καθώς για μάζες στο αιδοίο που συνοδεύονται από πόνο και αιμορραγία. Η πιο συχνή εντόπιση του καρκίνου του αιδοίου είναι στα μεγάλα χείλη του αιδοίου (σε ποσοστό 50%), και ακολουθούν τα μικρά χείλη του αιδοίου( σε ποσοστό 15-20%), η κλειτορίδα και ο βαρθολίνειος αδένας.
Είναι σημαντικό η γυναίκα να απευθυνθεί στο γυναικολόγος της άμεσα μόλις αντιληφθεί τα παραπάνω συμπτώματα.

Θεραπεία
Είναι σημαντικό ο καρκίνος του αιδοίου να αντιμετωπίζεται σε εξειδικευμένα κέντρα. Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει από εξαίρεση του καρκίνου του αιδοίου με τοπική εκτομή τουλάχιστον 1 εκατοστό απόσταση από τον υγιή ιστό, έως ριζική αιδοιεκτομή αναλόγως το στάδιο του καρκίνου. Η αφαίρεση των πυελικών λεμφαδένων δεν συμβαίνει συχνά, ενώ αφαιρούνται συνήθως οι λαγονο-βουβωνικοί λεμφαδένες με την τεχνική της τριπλής τομής.
Εάν η χειρουργική θεραπεία είναι αδύνατη ή αρνηθεί η ασθενής, τότε ακολουθεί ακτινοθεραπεία με ριζική ακτινοβολία του καρκίνου του αιδοίου.

Καρκίνος του Κόλπου

Οι καρκίνοι του κόλπου είναι εξαιρετικά σπάνιοι καρκίνοι και αντιπροσωπεύουν μόλις το 1-2% του συνόλου των γυναικολογικών καρκίνων. Η πλειοψηφία των καρκίνων του κόλπου αφορούν το πλακώδες επιθήλιο (σε ποσοστό 85%), αλλά το αδενοκαρκίνωμα του κόλπου μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε νεαρές γυναίκες μεταξύ ηλικιών 17 και 21 ετών, και σχετίζεται με υψηλότερο ποσοστό μετάστασης σε λεμφαδένες και στους πνεύμονες.

Ο καρκίνος του κόλπου που προέρχεται από τα διαυγή κύτταρα του αδενικού επιθηλίου αφορά  γυναίκες που είχαν εκτεθεί κατά την ενδομήτριο ζωή σε διεθυλστιλβεστρόλη (diethylstilbestrol, DES), κυρίως στη δεκαετία του 1970.

Αιτιολογία

Λίγα στοιχεία είναι γνωστά σχετικά με την προέλευση του καρκίνου του κόλπου, αλλά θεωρείται ότι έχει ομοιότητες  με τον καρκίνου του τραχήλου και του αιδοίου. Η προκαρκινική νόσος του κόλπου (Vaginal Intraepithelial Neoplasia, VaIN) είναι εξαιρετικά σπάνια (περίπου 150 φορές λιγότερο συχνή από την προκαρκινική νόσο του τραχήλου της μήτρας, CIN). Στο 70 % των περιπτώσεων ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας κόλπου συνυπάρχει και ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία τραχήλου (CIN).

Ο μέσος όρος ηλικίας των γυναικών με VaIN τείνει να είναι μεγαλύτερος από των γυναικών με CIN. Ο κύριος επιβαρυντικός παράγοντας για την εμφάνιση της νόσου παραμένει ο ιός HPV, αλλά ο λόγος για την μικρότερη συχνότητά του αποτελεί η σχετική σταθερότητα του επιθηλίου του κόλπου σε σχέση με το μεταπλαστικό επιθήλιο του τραχήλου.

Διάγνωση

Η διάγνωση του καρκίνου του κόλπου μπορεί να επιτευχθεί κατά τη διάρκεια της κολποσκόπησης και περιλαμβάνει επαρκή βιοψία πλήρους πάχους του κολπικού επιθηλίου προς ιστολογική επιβεβαίωση. Ο τράχηλος της μήτρας επίσης πρέπει να εξεταστεί σχολαστικά για τυχόν παρουσία καρκίνου του τραχήλου. Επίσης μια μαγνητική τομογραφία πυέλου θα βοηθήσει στην διαπίστωση τυχόν μεταστάσεων από τον κόλπο καθώς και την ύπαρξη διηθημένων λεμφαδένων.

Θεραπεία

Λίγα επιστημονικά στοιχεία είναι δημοσιευμένα σχετικά με τη θεραπεία του καρκίνου του κόλπου. Συνήθως η θεραπεία περιλαμβάνει χειρουργείο σε συνδυασμό με ακτινοβολία της πυέλου, αναλόγως και του σταδίου της νόσου.

Φεβρουάριος 2016